Türk edebiyatı alanında ilklerin ve yeniliklerin yazarı olan Oğuz Atay Tutunamayanlar romanını yazdığı zaman büyük bir yankı uyandırdı. Alışılagelmişin dışında, farklı bir biçimde yazı hayatına devam eden Oğuz Atay, Tutunamayanlar romanında da olmayan şeyleri olağan hale getirdi. Zamanında değeri çok fazla anlaşılmasa da daha sonrasında Türk edebiyatının en güzel kitapları arasında yer almayı başardı.

Oğuz Atay Kimdir?

 12 Ekim 1934 yılında Kastamonu'nda dünyaya gelen yazar, babasının siyasi kimliği yüzünden yoğun bir hayata adım attı. Oğuz Atay'ın babası Cemil Atay, ağır ceza yargıcı olarak görev yapmaktaydı. Daha sonralarında Cumhuriyet Halk Partisi'nde de vekillik yapmıştır. Oğuz Atay babasının bu yoğun hayatı dolayısıyla ilk okul hayatını Ankara'da sürdürmeye devam etti. Üniversite yaşamını İstanbul Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nde tamamladı. Daha sonraları bu alanlarda çalışmalar yapan Oğuz Atay, yavaş yavaş dergilerde yazılar yazmaya başladı ve zamanının en çok ses getiren eserini kaleme aldı.

Tutunamayanlar'ın Önemi

 O güne dek yazılan eserler, belirli çizgiler üzerinde devam ediyordu. Yazarlar eserlerini belirli kalıplar üstünde tutuyor, bir şeyler anlatmaya çalışıyordu. Ülkemiz gelişmeye devam ediyor edebiyatımız da yeni pencereler keşfet etmeye çalışıyordu. Oğuz Atay yazılarıyla yeni bir alan yeni bir dil inşa etmeye başlamıştı. Bu girişimleri bazı çevreler tarafından olumlu tepkiler alsa da bazı çevreler tarafından da olumsuz tepkiler aldı. Tutunamayanlar romanı edebiyatımızda bu alanda adım atılmış en büyük roman olarak tarihe geçti.

Tutunamayanlar kitabı Oğuz Atay'ın kaleme aldığı ilk büyük eseri, ilk romanıdır. Bu yazdığı kitapla edebiyat dünyasına büyük adımlarla giren Oğuz Atay, dönemin en çok konuşulan yazarı oldu.

Günümüzde insanların okumakta en çok zorlandığı kitapların başında gelen Tutunamayanlar, birçok eleştirmen tarafından incelenmeye ve konuşulmaya başlandı. Oğuz Atay her ne kadar eleştirilere maruz kalsa ve anlatmak istediği şeyin zor anlaşılır olmasına rağmen 1970 yılında TRT Roman Ödülü'nü kazandı.

 Oğuz Atay neden bu anlatım yolunu seçti ve neden bu kadar zor bir kitap yazdı diye sorular soruldu. Bunun birçok farklı cevabı bulunmakta. Oğuz Atay sınırlamaları sevmiyordu ve onun inanılmaz derecede gelişmiş bir mizah dili bulunuyordu. Bu mizahi zekasını dilde kullanmaya başlayan yazar, dilin üstüne çıkarak eğlenmeyi başardı.

Roman denince akla gelen bilindik alışkanlıklara rest çekti, hep anlatılanı seçmedi,  o anlatılmayanları, tutunamayanları anlatmayı seçti. Seçtiği bu anlatım biçimlerini de çok farklı ve çok yeni tarzlar deneyerek anlattı. Hayat gelişiyor ve birçok konu yenileşmeye, modernleşmeye başlıyordu bu durumdan tabii ki kültür de edebiyat da etkilenmeye başlıyordu. Oğuz Atay Tutunamayanlar eseri ile modernizmin de üstüne çıkarak insanları oldukça şaşırtmaya başlıyordu. Tutunamayanlar eserinin devamında kaleme aldığı kitaplar da yine denenmemiş olanı deneyen, yazılmamış olanı yazan ve daha çok anlatım tarzı olarak kullanılmayan biçimleri aktarıyordu. Bu kitap neden bu kadar önemli sorusu, Tutunamayanlar neden bu kadar önemli sorusunun cevabı bana göre şuydu: Olmayan bir şeyi, olmayan bir dil ile anlatmak ve hüzünle dalga geçebilmek, acıya da gülebilmek. Oğuz Atay daha sonrasında da yine eşsiz benzersiz kitapları edebiyatımıza kazandırarak 1977 yılında aramızdan ayrıldı.

Tutunamayanlar Ne Anlatır?

1972 yılında yayınlanan, o zamanın en çok ses getiren kitabı Tutunamayanlar topluma kirli bir ayna tutmayı başardı. İyi bir yazar topluma ayna tutabilmeliydi ve Oğuz Atay da bu aynayı da olağandan biraz farklı tutuyordu. Toplumun ötekilerini anlatan, hayata tutunmakta zorluk çeken insanları anlatan kitap oldu Tutunamayanlar. Toplumun başka yerlerinde kalmış insanları, başka bir dille anlatmayı başardı Oğuz Atay. Döneminde oldukça ses getirdi. Kimi insanlar böyle eser olmaz derken kimi insanlar da ödüllere boğdu Tutunamayanlar'ı. Selim Işık kitabın başkarakteri olarak önümüze çıkmaktadır. Selim Işık tutunamayanların ilk atasıdır. Ve Turgut Özben de bu hikâyenin peşine düşer Tutunamayanlar'da. Neden tutunamamıştır diye merak eder Selim Işık'ı. Sonrasında olaylar gelişir.

Tutunamayanlar romanı edebiyatımız için ilklerin kitabı olmuştur. Unesco tarafından seçkin edebiyat eserleri listesine alınmış nadide eserlerimizden birisidir.  Ülkemizde de birçok ödül alan kitap, okunması her ne kadar zor olsa da okunması, anlaşılması gerekilen eserlerin başında gelmektedir. Sizler de bu güzide eseri okuyarak Tutunamayanlar hakkında bir nebze de olsa bilgileri elde edebilir ve Selim Işık'ı, Turgut Özben'i daha yakından tanıma şansını elde edebilirsiniz. Edebiyatımız için mihenk taşı görevi gören Tutunamayanlar eseri, Oğuz Atay'ın en seçkin eserleri arasında bulunmaya devam ediyor.